De steenmarter komt in ons land veel meer voor dan vroeger, waardoor hij ook alsmaar meer in de buurt van mensen is. De dieren zien er erg schattig uit, maar kunnen ook schade veroorzaken in je huis, tuin of auto. Hoe kan je dat voorkomen?
Steenmarter in huis
Steenmarters hebben nood aan een warme en droge plek voor hun nest of schuilplaats. Daarom zoeken ze vaak rustige plekken op in zolders, schuren, bijgebouwen en tuinhuisjes. Hun aanwezigheid kan soms leiden tot ongemakken zoals geurhinder, lawaaihinder en bijtschade.
Steenmarters vangen of doden is geen optie, maar verhuizen evenmin. Steenmarters vangen of doden is wettelijk niet toegestaan. Om overlast te vermijden is het ook nutteloos om steenmarters te vangen of te doden, omdat er algauw een andere steenmarter in de plaats kan komen.
Er is slechts één oplossing: zorg ervoor dat ze niet binnen geraken. Denk je dat er steenmarter op je zolder of andere plaats in huis zit? Volg dan dit stappenplan om schade te voorkomen.
Stap 1: Kom te weten of er een steenmarter in je huis zit
Niet alleen steenmarters maar ook andere dieren kunnen lawaai maken of schade veroorzaken. Zoek op zolder naar typische sporen van de steenmarter.
- langgerekte typische uitwerpselen, heel vaak in hopen en in een hoek
- prooiresten zoals eierschalen en vogelresten
- bijtsporen in zacht materiaal zoals kabels
- afdrukken van poten op de auto, het dak of het terras
- soms vettige zwarte strepen tegen de gevel tot aan de dakrand
Vaak merken mensen pas dat ze een steenmarter op bezoek hebben wanneer de dieren isolatiemateriaal hebben losgerukt of gaten in daken of plafonds hebben gemaakt.
Zie je een steenmarter in de tuin, dan betekent dit nog niet dat hij op je zolder woont. Steenmarters hebben een erg groot leefgebied. Geniet vooral van de waarneming, want het is een mooi dier dat maar weinig mensen te zien krijgen. Hier vind je meer informatie om sporen van steenmarters en andere zoogdieren te herkennen in huis.
Stap 2: Zoek toegangen langs waar de steenmarter binnen komt
Vooraleer je een steenmarter kan verjagen, moet je eerst weten waarlangs die naar binnenkomt. Het dier kan zich door openingen van nauwelijks meer dan 5 cm diameter of spleten van nauwelijks meer dan 4 cm breed wurmen. Als je een opening met je hand kan maken, kan een steenmarter er ook doorheen.
Er zijn tal van plekken waarlangs een steenmarter naar binnen kan. Loop rondom de woning en bekijk alle mogelijke toegangen tot het huis. Kijk zowel onderin als hogerop, want steenmarters kunnen meer dan een meter hoog springen en erg goed klimmen, zelfs tegen rechte muren op. Steenmarters weten losliggende dakpannen omhoog te tillen, zich door zachte materialen te bijten en gaas opzij te duwen. Als je niet zeker bent of de steenmarter de opening gebruikt, steek dan een prop papier of doek in de opening. Wanneer die enkele dagen later uit het gat is geduwd of erin is getrokken, is de kans groot dat er een steenmarter is doorgekropen.
Stap 3: Zorg dat de steenmarter niet meer binnen kan
De enige blijvende manier om hinder door steenmarters in huis te voorkomen, is ervoor zorgen dat de steenmarter niet meer naar binnen kan. Dat kan door alle openingen waar hij door kan dicht te maken of door de openingen onbereikbaar te maken.
- Openingen dichtmaken
Maak alle openingen waarlangs de steenmarter naar binnen kan blijvend dicht. Gebruik daarvoor een materiaal waar een steenmarter niet doorheen kan bijten, zoals een stevig gaas (gegalvaniseerd, draad die meer dan 1,45 mm dik is met een maasbreedte van maximum 4×4 cm), een metalen plaat of een houten plankje. Zorg ervoor dat dit materiaal goed stevig vastgemaakt zit, want marters kunnen verbazend sterk uit de hoek komen. - Openingen onbereikbaar maken
In sommige situaties is het (bijna) onmogelijk om alle openingen dicht te maken of is het erg moeilijk, zoals bij rieten daken. In zo’n geval kan je er beter voor zorgen dat de openingen of gevoelige delen van het huis onbereikbaar blijven voor steenmarters.
Let op: steenmarters zijn erg goede klimmers en kunnen zonder problemen 1,5 meter hoog springen. Ze klimmen ook moeiteloos rechte muren op en af wanneer diepe voegen houvast bieden.
Stap 4: Zorg voor een nieuwe woonst (optioneel)
Verjaag je een steenmarter uit je huis, dan neem je mogelijk de nest- of schuilplaats van het dier af. Je zou daarom elders een alternatieve schuilplaats voor de steenmarter kunnen voorzien. Als die schuilplaats goed genoeg is, kan dat voorkomen dat de steenmarter elders een andere woning opzoekt.
Steenmarter in de auto
Met de opkomst van de steenmarter ontstond een nieuw fenomeen: de ‘automarter’. Sommige steenmarters zetten wel eens de tanden in autokabels of -leidingen en bijten ze daardoor stuk. Ook de isolatie van de motorkap wordt soms beschadigd. De schade is te voorkomen door preventieve maatregelen te nemen.
Goede bescherming
- Garage: Parkeer de auto in een goed afgesloten garage.
- Mechanische afscherming: Voorkom dat de steenmarter in de motorruimte geraakt door alle toegangen te laten afsluiten (bijvoorbeeld met een draadrooster) of laat de kwetsbare kabels en leidingen met stevige kabelgoten of -hulzen beschermen.
- Sommige automerken ontwikkelen speciale marterkits die de auto ontoegankelijk maken. Informeer je hierover bij je garagist of autoverdeler.
- Elektrische afscherming: In de motorruimte wordt een stroomstootsysteem geplaatst dat werkt volgens het principe van een schrikdraad. Enkele metalen plaatjes worden op strategische plaatsen in de motorruimte aangebracht waardoor de steenmarter een (onschadelijke) elektrische schok voelt wanneer hij in de motorruimte kruipt.
- Je kan zo’n apparaatje zelf in de motorruimte installeren of laten plaatsen bij je autoverdeler of garagist. In dat laatste geval vermijd je eventuele problemen met de garantie op de auto.
Andere maatregelen (maar vaak minder efficiënt)
- Kippengaas of marterwerend tapijt
- Elektrische mat
- Ultrasoon apparaat
- Marterspray
- Geurblokjes
Waarom bijt een steenmarter in autokabels?
Waarom kruipen steenmarters in auto’s? Is het omdat ze de warmte van de motor opzoeken? Uit studies blijkt dat steenmarters inderdaad soms rusten in auto’s, maar dat er geen verband is met de temperatuur. Auto’s maken deel uit van hun omgeving en als ze verstoord worden wanneer ze over straat lopen, dan zijn auto’s gewoon de dichtstbijzijnde schuilplaats. De schade in auto’s blijkt te pieken in het voorjaar en de zomer. In diezelfde periode, de maanden voorafgaand aan en tijdens de paartijd, vertonen steenmarters sterker territoriaal gedrag. Dan patrouilleren ze meer door hun territorium en laten overal geurmerken achter, ook op auto’s. Ze hebben geleerd dat auto’s af en toe de geur dragen van een vreemde steenmarter en patrouilleren wellicht daarom meer in de straten. In die periode komen ze dus vaker in contact met auto’s. De precieze oorzaak voor het bijten in de kabels hebben wetenschappers echter nog niet kunnen vaststellen. Wellicht is het ofwel een rechtstreeks gevolg van het verhoogde territoriaal gedrag: agressief bijtgedrag als reactie op een vreemde geur. Ofwel is het er indirect aan gerelateerd omdat ze in die periode vaker in de buurt van auto’s komen en het bijtgedrag veroorzaakt wordt door vluchtige synthetische stoffen die uit de kabels ontsnappen.
Steenmarter in de tuin
Steenmarters zijn roofdieren. Ze eten veel muizen en ratten, maar ook vruchten, insecten, spinnen, en (keuken)afval staan op hun menu. Ze zijn dol op (kippen)eieren en durven uitzonderlijk ook wel eens een duif, kip, eend, cavia of dwergkonijn roven.
Steenmarters zijn niet de enige dieren die kippen of andere tuindieren roven. Ook loslopende honden en vossen doen dat. Bescherm je dieren tegen marters, dan zijn ze meteen ook veilig voor andere mogelijke rovers.
Steenmarters en kippen
De volgende twee maatregelen voorkomen dat steenmarters met je kippen of hun eieren gaan lopen.
- Nachthok
Een goed afsluitbaar nachthok is de goedkoopste oplossing om je pluimvee en hun eieren te beschermen. Ze zijn verkrijgbaar in alle uitvoeringen en formaten maar slechts enkele bieden de garantie dat ze ook veilig zijn tegen rovers. Voorzie een stevig slotje en voorkom openingen van meer dan 5 cm en spleten groter dan 4 cm. Het hok kan je ’s avonds eigenhandig afsluiten en ’s morgens openen, maar je kan het ook voorzien van een automatisch openend deurtje. Zo’n handig deurtje werkt met een lichtsensor of een tijdschakelaar. - Kippenren
Je kan je dieren ook binnen een ren houden. Voorzie hiervoor een degelijke afsluiting. Om goed te functioneren moet die aan de volgende voorwaarden voldoen.
- Gebruik stevig (marter)gaas van minstens 1,5 mm dik. Zo vermijd je dat de steenmarter er doorheen bijt.
- Neem een maximale maasgrootte van 4×4 cm; zo kan de steenmarter er niet doorheen glippen. Wil je ook kleine marterachtigen buiten houden neem dan een kleinere maasopening van 1,5×1,5 cm.
- Marters zijn goede klimmers en springers. De hoogte van de kippenren is minstens twee meter hoog.
- Een volière of kooi, die ook bovenaan en onderaan is dichtgemaakt, met hetzelfde gaas of een gaasnet is nog veiliger.
- Een elektrisch schrikdraadje onderaan – op 20 cm hoogte – en bovenaan verhoogt de veiligheid. Doe dit wel rondom het gehele hok.
- Extra beveiliging bij de grond is voor steenmarters niet noodzakelijk, want ze graven zelden. Maar je kan beter ineens je kippenhok ook vossenvrij maken door enkele tegels of platen van 40 cm breed rondom de omheining te leggen of de draad schuin naar buiten toe 50 cm diep in te graven. Zo kan de vos er niet onderdoor graven. Als je enkel een draad ingraaft, denk er dan aan een stenen drempel aan de toegangsdeur van het hok te leggen en de deur goed te laten aansluiten.
- Bomen, schuurtjes en andere opstapjes naast het kippenhok bieden een ideale klimhulp. Een omheining verliest hierdoor zijn nut. Hou dus rekening met de omgeving van het kippenhok.
Steenmarters en konijnen, cavia’s en hamsters
Steenmarters (maar ook loslopende honden of katten) durven andere dieren uit je tuin roven, zoals konijnen, cavia’s, hamsters,… Bescherm je dieren door ze in een goed afgesloten ren of hok te plaatsen.
- Gebruik stevig (marter)gaas van minstens 1,5 mm dik. Zo vermijd je dat de steenmarter er doorheen bijt.
- Neem een maximale maasgrootte van 4×4 cm; zo kan de steenmarter er niet doorheen glippen. Wil je ook kleine marterachtigen buiten houden? Neem dan een kleinere maasopening van 1,5×1,5 cm.
- Marters zijn goede klimmers en springers. Zorg daarom dat ook de bovenkant gesloten is met martergaas (zoals een volière).
- Zorg dat er geen roofdieren onder de afsluiting door kunnen. Marters graven zelden, maar een lichte verplaatsbare konijnenren, zouden ze wel eens kunnen optillen. Zorg dus dat de onderkant ook afgesloten is met een gaas of dat de omheining stevig vast zit in de grond.
- Plaats je geen martergaas als bodem, dan kan je best enkele tegels of platen van 40 cm breed rondom de omheining leggen of de draad 50 cm diep in te graven. Zo kan een vos er niet onderdoor graven. Als je enkel een draad ingraaft, denk er dan aan een stenen drempel aan de toegangsdeur van het hok te leggen en de deur goed te laten aansluiten.
Meer informatie over steenmarters vind je op www.steenmarter.be en op www.natuurhulpcentrum.be/steenmarters/
(Bij het natuurhulpcentrum kan je ook terecht voor de aankoop van materiaal en praktische hulp van hun marterteam)