De overheid beschermt gebouwen, landschappen en dorpsgezichten met een historische waarde. Het zijn niet allemaal grote monumenten zoals kastelen, maar bijvoorbeeld ook woningen die deel uitmaken van een beschermd stads- of dorpszicht.
De beschermde status van die woningen staat de verkoop ervan echter niet in de weg. Als je een woning koopt die beschermd is als monument of deel uitmaakt van een beschermd stads- of dorpsgezicht, ben je wel verplicht ze goed te onderhouden en mag je ze niet ontsieren, beschadigen of vernielen. De bescherming betekent niet dat je niets meer mag verbouwen, veranderen of verbeteren, maar je moet er wel voor zorgen dat de belangrijke, historische onderdelen bewaard blijven. Eigenaars van beschermde woningen kunnen bepaalde steunmaatregelen en fiscale voordelen genieten.
Lindeboom Grote Markt Westerlo
beschermd als landschap sinds KB 12.09.1951, beschermd als monument sinds KB 23.10.1981
Molenhuis en omgeving Beddermolen Tongerlo
Molenwijk 72 Tongerlo
beschermd als monument en als landschap sinds KB 30.12.1960
Oude dekenij Sint-Lambertusparochie en tuin Westerlo
Sint-Lambertusstraat 4 Westerlo
beschermd als monument en als landschap sinds KB 23.04.1974
Kapel Onze-Lieve-Vrouw Ten Eik en omgeving Tongerlo
Geelse straat Tongerlo
beschermd als monument en als landschap sinds KB 12.11.1975
Sint-Lambertuskerk en kerkhof Westerlo
Sint-Lambertusstraat Westerlo
beschermd als monument en als landschap sinds KB 11.06.1976
Norbertijnenabdij en omgeving Tongerlo
Abdijstraat 40 Tongerlo
beschermd als monument en als landschap sinds KB 06.07.1976
Gevels en dak vroeger gemeentehuis en vroegere pastorie Oevel
Sint-Michielsstraat 2 Oevel
beschermd als monument sinds KB 09.11.1976
Steyne Hoeve Tongerlo
Steine-Hoevestraat 5 Tongerlo
beschermd als monument en als landschap sinds KB 13.03.1979
Sint-Niklaaskerk en omgeving Zoerle-Parwijs
Kerkstraat Zoerle-Parwijs
beschermd als dorpsgezicht sinds KB 09.07.1980
Oude gedeelte vroegere Schoolstraat Zoerle-Parwijs
Sint-Antoniusstraat Zoerle-Parwijs
beschermd als dorpsgezicht sinds KB 09.07.1980
Onze-Lieve-Vrouw ten Doornkapel Oevel
Onze-Lieve-Vrouwstraat Oevel
beschermd als monument sinds KB 20.01.1981
Hoeve Balebossen Heultje
Balebossen 16 Heultje
beschermd als monument sinds KB 09.11.1981
De langgerekte en witgeschilderde hoeve Balebossen in Heultje is sinds 1981 beschermd als monument. De hoeve is in privébezit.
Gemeentehuis en park Westerlo
Boerenkrijglaan 61 Westerlo
beschermd als monument en als dorpsgezicht sinds MB 25.07.1985
Het gemeentehuis van Westerlo ligt aan de Boerenkrijglaan. Het was oorspronkelijk het kasteel van Gravin Jeanne de Merode, en staat ook bekend als het Nieuw Kasteel. Het werd gebouwd tussen 1909 en 1911 en is een voorbeeld van neogotiek. Na de dood van de gravin in 1944, leidden de zusters Augustinessen in het kasteel een rusthuis voor priesters. In 1972 kocht het gemeentebestuur van Westerlo het pand aan en richtte het in als gemeentehuis. Het park rondom heeft het oorspronkelijke ontwerp bewaard. In 1985 werd het gemeentehuis beschermd als monument. Het omliggende park, met de boswachterswoning en de hovenierswoning, vormen een beschermd dorpsgezicht. De vijver met fontein en bijhorend kunstwerk van Rik Poot voor het gemeentehuis dateert van 1995.
Sluis- en stuwsysteem Het Trammetje Westerlo
Het Riet Westerlo
beschermd als monument sinds MB 29.09.1999
Oude jongensschool Westerlo
Boerenkrijglaan 27 Westerlo
beschermd als monument sinds MB 12.04.2002
Onze-Lieve-Vrouw van Lourdeskapel Zoerle-Parwijs
Fanfarestraat Zoerle-Parwijs
beschermd als monument sinds MB 12.04.2002